188
στο σήμερα, διευρύνει τις διαστάσεις του προβλήματος. Η αστικοποίηση μεγάλου
μέρους του πληθυσμού είχε ως συνέπεια τη συσσώρευση πτυχιούχων στην πρωτεύουσα
και στις μεγαλύτερες πόλεις. Έτσι, η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης
προκαλεί την ανεργία πολλών πτυχιούχων.
Τέλος, ως συμπληρωματικούς παράγοντες μπορεί κανείς να αναφέρει το χαρακτήρα
της εργασίας και την κοινωνική της αποδοχή. Δυσμενείς είναι οι συνθήκες άσκησης
πολλών μη επιστημονικών επαγγελμάτων και υποδεέστερη, συνήθως, η αμοιβή τους.
Αν σ’ αυτά προστεθεί και η απουσία κοινωνικής αναγνώρισης, μπορεί να ερμηνευτεί
γιατί οι μη επιστημονικές δραστηριότητες καθίστανται ελάχιστα ελκυστικές σε
πολλούς νέους.
[Γιώργος Ν. Μπατζίνας,
Έκφραση-Έκθεση Β΄ Λυκείου
, εκδ. Ζήτη, Αθήνα 2002, σσ. 148-149]
Εξειδίκευση
Έχει περάσει η εποχή της Αναγέννησης, όταν πρότυπο ανθρώπου ήταν ο «Homo
Universalis», ο πολυπράγμων, δηλαδή, άνθρωπος που ασχολείτο με ένα ευρύτατο
φάσμα αντικειμένων και γινόταν τόσο περισσότερο θαυμαστός, όσο και το πλήθος
των διαφορετικών θεμάτων για τα οποία κατείχε γνώσεις. Ο σύγχρονος άνθρωπος
αξιολογείται όχι με βάση τη σφαιρικότητα των γνώσεων, αλλά με κριτήριο το βάθος
στο οποίο είχε διεισδύσει σχετικά με ένα μικρό πεδίο του επιστητού, με το κατά
πόσο, δηλαδή, εξειδικευμένος είναι.
Εξειδίκευση είναι η αποκλειστική ενασχόληση με ένα πολύ μερικό και ειδικό
αντικείμενο εργασίας ή μελέτης και η παράλληλη απόκτηση πολύ ειδικών γνώσεων
και ικανοτήτων γύρω από το ίδιο αντικείμενο.
Η εξειδίκευση υπήρξε επακόλουθο του οριζόντιου και κάθετου καταμερισμού της
εργασίας. Μια στοιχειώδης ειδίκευση υπήρχε πάντα. Άνθρωπος για όλες τις δουλειές,
μάλλον, δεν υπήρξε ποτέ. Απεναντίας, θα πρέπει να θεωρούμε βέβαιο ότι το «εφ’ ω
έκαστος ετάχθη» (για ό,τι ο καθένας ορίστηκε) ίσχυε από τότε που οργανώθηκαν οι
πρώτες κοινωνίες και από τότε εμφανίστηκαν και οι πρώτοι «επαΐοντες», ανάλογα,
βέβαια, με τις ανάγκες και τις δραστηριότητες των ανθρώπων κάθε κοινωνίας.
Σταδιακά, όσο περισσότερο κατανεμόταν η παραγωγή των προϊόντων, όσο
εξελίσσονταν τα τεχνικά παραγωγικά μέσα, τόσο πιο λεπτομερής γινόταν.
Σήμερα η εξειδίκευση δεν περιορίζεται πια μόνο στην παραγωγή υλικών αγαθών.
Επεκτάθηκε και σε άλλες οικονομικές ή μη δραστηριότητες, όπως είναι οι
προσφερόμενες υπηρεσίες, η διάκριση των κοινωνικών λειτουργιών και αρμοδιοτήτων
I...,178,179,180,181,182,183,184,185,186,187 189,190,191,192,193,194,195,196,197,198,...216