Page 178 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_B' Λυκείου

178
θυμικό2 των ανθρώπων. Οι περισσότεροι διανοητικά αμφισβητούν την αξιοπιστία τους
λέγοντας: «Μας κοροϊδεύουν». Συναισθηματικά, όμως, την έχουν αναγνωρίσει ως τη
μόνη αυθεντία κι έχουν παραδοθεί άνευ όρων, αφού για το ασυνείδητο αξιόπιστο είναι
ό,τι επαληθεύει την παντοδυναμία του.
[Βασίλειος Θερμός, Ποιμαίνοντες μετ’ επιστήμης, εκδ. Αρμός, Αθήνα 1996, σσ. 148-152.
Διασκευή. Προαγωγικές εξετάσεις Β΄ Λυκείου, Μάιος 2003]
1. ραστώνη = νωθρότητα, τάση αδράνειας και παθητικής αποδοχής των πραγμάτων
2. θυμικό = ψυχή
TV ο εκτελεστής της γλώσσας
Η γλώσσα, λέει ο λαός μας, κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει. Στη μικρή μας
οθόνη όμως, με τον τρόπο που χρησιμοποιείται συχνά... τσακίζεται η ίδια σε ένα από
τα πλέον διαδεδομένα ηλεκτρονικά μέσα.
Το πρόβλημα της γλώσσας είναι πρωτίστως πολιτικό και εκπαιδευτικό. Στην
τηλεόραση η γλώσσα ολοένα και φτωχαίνει. Μπορεί να μην υφίσταται γλωσσικό
πρόβλημα, καθώς όλοι μιλούν ελληνικά, αλλά το θέμα είναι με ποιον τρόπο. Στις
ειδήσεις και τις εκπομπές χρησιμοποιούνται ελάχιστες λέξεις, επαναλαμβάνονται τα
ίδια επίθετα, φράσεις κλισέ, σλόγκαν και όλο και πιο συχνά αγοραίες εκφράσεις, με
αποτέλεσμα η γλώσσα να συρρικνώνεται. Εκτός από τη λεξιπενία, λάθη γραμματικά,
συντακτικά, ακόμα και εκφοράς του λόγου βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Η
δεσπόζουσα θέση της τηλεόρασης στην επικοινωνία και ο αφαιρετικός -ως προς
το λόγο- τρόπος λειτουργίας της δημιουργεί και διαιωνίζει μια κατάσταση. Στο
βωμό του εντυπωσιασμού θυσιάζεται και η γλώσσα. Γιατί το παιχνίδι της γλώσσας
έχει πολλούς κανόνες και νικητές όσους τολμούν να παίξουν και όχι εκείνους που
καταφεύγουν ή επαναπαύονται σε εύκολες επιλογές.
Ο καθηγητής Χρήστος Γιανναράς έχει τονίσει ότι ζούμε σε μια χώρα που εισήγαγε
την αριστοτελική λογική και τον ορθό λόγο και είναι κρίμα να έχουμε πολίτες
δυσλεκτικούς! «Η δημοσιογραφική γλώσσα», έχει πει ο καθηγητής Εμμανουήλ
Κριαράς, «είναι συχνά και σήμερα ακανόνιστη, καμιά φορά συγκεχυμένη και
ακαλαίσθητη». Χαρακτηριστικά είναι και τα λόγια του αξέχαστου Γκράουτσο Μαρξ:
«Η τηλεόραση είναι άριστο παιδευτικό μέσο. Όταν παίζει, πηγαίνω σε άλλο δωμάτιο
κι ανοίγω ένα βιβλίο...».
Πολλοί επισημαίνουν ότι το κατάντημα της γλώσσας στη μικρή οθόνη οφείλεται στο
ότι ακόμα και οι πληροφορίες αντιμετωπίζονται ως εμπόρευμα. Είναι θέμα ύφους