Page 112 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_B' Λυκείου

112
Η επιλογή αυτού του ύφους δεν αποτελεί μειονέκτημα, εφόσον ο κριτικός είναι έμπειρος χρήστης
και ικανός χειριστής της γλώσσας, ώστε να εκφράζει με σαφήνεια και πληρότητα τα σύνθετα
νοήματα και να πετυχαίνει τον στόχο του, που είναι η γόνιμη και ουσιαστική επικοινωνία του με
το κοινό.
Διαβάστε τα παρακάτω λόγια του Σπύρου Πλασκοβίτη σχετικά με το ύφος του κριτικού
και σχολιάστε τα γραφόμενά του.
Οπωσδήποτε ο κριτικός λόγος είναι ένας λόγος διαφορετικός από την ποίηση, την αφήγηση,
την ταξιδιωτική λογοτεχνία, το θέατρο, το δημοσιογραφικό άρθρο. Είναι διαφορετικός σαν
στάση του ανθρώπινου πνεύματος απέναντι στα συμβαίνοντα του εξωτερικού κόσμου. Είναι
διαφορετικός στην ευθυβολία του στοχασμού, στην επιδίωξή του να συμπεραίνει και να πείθει.
Προπάντων αυτό: ο κριτικός λόγος, όπου κι αν περιστρέφεται, με όσες αμφιβολίες κι αν συμβαίνει
να βασανίζεται, όσα ερωτηματικά και αν θέτει στην πορεία του προς κάποιο συμπέρασμα, δεν
μπορεί, πιστεύω, να έχει άλλη τελικά επιδίωξη από το να πείσει.
Σε τελευταία ανάλυση, η κριτική είναι ένας συλλογισμός που οδηγεί σε κάποια έξοδο, σε κάποια
κατάληξη. Κοινή πηγή, όμως, που γεννά την κριτική, όπως και τα άλλα είδη του λόγου, παραμένει
η παρατήρηση των φαινομένων της ζωής και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Γιατί σίγουρα δεν μας είναι
δυνατό ούτε να διαβάσουμε ένα βιβλίο ούτε να κοιτάξουμε μια ζωγραφιά, αν δεν ξέρουμε τίποτε
από την ίδια τη ζωή, αν δεν έχουμε σταθεί με απορία μπροστά της.
Όταν ζητάς να πληροφορήσεις ένα κοινό από μια δημόσια στήλη, όταν ζητάς να μορφώσεις,
υποτίθεται κάποια αισθητική, όταν πρόθεσή σου είναι -ή, τουλάχιστον, πρέπει να είναι- να
σταθείς αποτελεσματικός συνομιλητής με το κρινόμενο έργο, τότε τις εγγυήσεις αξιοπιστίας και
επάρκειάς σου ως κριτικού είναι απόλυτα νόμιμο να τις ζητάει ο τρίτος, όχι μόνον ο κρινόμενος
τρίτος αλλά και ο αναγνώστης.
[Σπύρος Πλασκοβίτης, Γραφές και Συναντήσεις, στα Βιβλιοτετράδια Επανάληψης, εκδ. ΠΑ.ΣΥ.Φ. (Πανελλαδικά
Συνεργαζόμενα Φροντιστήρια), Αθήνα χ.χ., σ. 92].
Οι λόγοι που οδηγούν τον κριτικό να χρησιμοποιεί σύνθετο λόγο μπορεί να είναι:
• Το προηγμένο και υψηλό μορφωτικό επίπεδο του κοινού στο οποίο απευθύνεται (φιλότεχνο
καλλιεργημένο κοινό).
• Η απαίτηση ερμηνείας αξιόλογων καλλιτεχνικών έργων.
• Η χρήση ειδικού λεξιλογίου/ορολογίας που επιβάλλει το αντικείμενο της κριτικής (π.χ. έργο
γλυπτικής, ζωγραφικής, λογοτεχνίας).