Page 155 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_B' Λυκείου

155
– Αντικατάσταση αρνητικού ρήματος από αντίστοιχο καταφατικό (π.χ. Δεν δέχτηκε να
παραμείνει = αρνήθηκε να παραμείνει).
– Αντικατάσταση ερωτηματικών προτάσεων (ευθειών ή πλάγιων) από προτάσεις κρίσης (π.χ.
Ποιος διατείνεται ότι η ανεργία μπορεί να καταπολεμηθεί με ανέξοδη δημοκοπία; = Με
ανέξοδη δημοκοπία η ανεργία δεν μπορεί να καταπολεμηθεί).
• Συνθέτουμε την περίληψη με τέτοιο τρόπο ώστε κάθε παράγραφος του κειμένου να
αντιστοιχεί σε μια περίοδο ή ημιπερίοδο της περίληψης. Στην περίπτωση κατά την οποία σε
δύο παραγράφους του κειμένου παρατηρείται νοηματική συνάφεια, παρουσιάζουμε ενιαία
τα κύρια σημεία τους.
• Η περίληψη γράφεται, συνήθως, σε μια ενιαία παράγραφο και η έκτασή της εξαρτάται από
την έκταση του κειμένου, τον σκοπό της περίληψης, την αφαιρετική και συνθετική ικανότητα
του δημιουργού της. Η περίληψη, επομένως, αποτελεί ένα νέο κείμενο που χαρακτηρίζεται
από νοηματική αυτοτέλεια, συνεκτικότητα και συνοχή. Η κανονική περίληψη πρέπει να είναι
το ένα τρίτο (1/3) του αρχικού κειμένου. Στις σχολικές, όμως, εξετάσεις καθορίζεται ο αριθμός
των λέξεων (90-110, 100-120).
Δ. Έλεγχος περίληψης
Τέλος, διαβάζουμε και ελέγχουμε την περίληψή μας: ως προς το περιεχόμενο, αν αποδίδονται
οι βασικές πληροφορίες του αρχικού κειμένου, ως προς δομή, αν τα νοήματα και οι ιδέες
παρουσιάζονται με αλληλουχία (συνοχή και συνεκτικότητα) και ως προς τη μορφή/έκφραση,
αν υπάρχει το κατάλληλο ύφος και αν χρησιμοποιείται σωστά η γλώσσα στο επίπεδο της
ορθογραφίας, της σύνταξης, της στίξης και του λεξιλογίου.
2. Τι πρέπει να προσέχω σε μία περίληψη
Όταν γράφουμε μια περίληψη, πρέπει να προσέχουμε τα εξής:
• Αποφεύγουμε την υπερβολική αφαίρεση και γενίκευση, δίνοντας τα επιχειρήματα και τις
σκέψεις του συγγραφέα σε σωστή αναλογία.
• Δεν προσπαθούμε να μιμηθούμε το ύφος του κειμένου και αποφεύγουμε να
χρησιμοποιήσουμε αυτούσιες λέξεις ή φράσεις του κειμένου, αλλά χρησιμοποιούμε
συνώνυμα ή ταυτόσημους όρους, Αν, όμως, είναι εντελώς απαραίτητο να τα παραθέσουμε,
τότε χρησιμοποιούμε εισαγωγικά.
• Χρησιμοποιούμε προσωπική έκφραση, γιατί η περίληψη είναι προσωπική δημιουργία,
χωρίς, όμως, να προδίδει το πνεύμα του συγγραφέα.