Page 148 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_B' Λυκείου

148
3. Από τις σημειώσεις προχωρώ στο διάγραμμα του κειμένου
Διάγραμμα ή σχεδιάγραμμα ονομάζουμε τη μεθοδική κατάταξη σε πίνακα όλων των
στοιχείων της δομής ενός κειμένου. Με άλλα λίγα, είναι το «αρχιτεκτονικό σχέδιο», ο «σκελετός»,
όπουαποτυπώνονται τόσο τουλικό του κειμένουόσο και ο τρόπος με τον οποίοαυτόοργανώνεται
και ταξινομείται, δηλαδή δομείται.
Για να περάσουμε από τις σημειώσεις στο διάγραμμα ενός κειμένου, πρέπει: α) Να εντοπίσουμε
τα κύρια μέρη του κειμένου (Πρόλογος - Κύριο θέμα - Επίλογος). β) Να εντοπίσουμε το νοηματικό
κέντρο όλων των παραγράφων του κυρίου θέματος και να τις ομαδοποιήσουμε, εάν αυτές
έχουν κοινό νοηματικό κέντρο. γ) Να ανακαλύψουμε τη θέση του συγγραφέα (εάν το κείμενο
είναι δοκίμιο) και να προσδιορίσουμε τη συλλογιστική του πορεία (επιχειρήματα, τεκμήρια,
αποδείξεις, που χρησιμοποιεί). δ) Να αριθμήσουμε τις παραγράφους του κειμένου, έτσι ώστε
το διάγραμμά μας να είναι ευανάγνωστο και από άλλους ανθρώπους και ε) Να εντοπίσουμε τις
διαρθρωτικές λέξεις που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας.
Διάγραμμα χρησιμοποιούμε, επίσης, κατά τη διάρκεια που σκεφτόμαστε, όταν πρόκειται να
αναπτύξουμε ένα θέμα. Τότε, σ’ ένα φύλλο χαρτί, καταγράφουμε τηλεγραφικά τις σκέψεις μας και
καταστρώνουμε ένα πλάνο, δηλαδή ποια στοιχεία θα περιλαμβάνει ο πρόλογος, το κύριο μέρος
και ο επίλογος. Με βάση, λοιπόν, το διάγραμμά μας θα δουλέψουμε, ώστε να έχει το γραπτό
μας κείμενο ενότητα, ισομερή ανάπτυξη και σαφήνεια. Βέβαια, αυτό το πρόχειρο διάγραμμα
δεν είναι δεσμευτικό, αφού, κατά τη διάρκεια της γραφής, μπορούμε να προσθέσουμε ή να
αφαιρέσουμε διάφορα στοιχεία.
Να διαβάσετε το ακόλουθο κείμενο και να συμπληρώσετε τον πίνακα με σημειώσεις,
που δίνουν το διάγραμμα του περιεχομένου.
Η Ελλάδα που αντιστέκεται
1. Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με την παμψηφεί βράβευση της ταινίας του «Μια
αιωνιότητα και μια μέρα» στο Φεστιβάλ των Καννών, είναι ένα μήνυμα για τις δυνατότητες
που έχει αυτός ο τόπος και δεν τις αξιοποιεί.
2. ΑΥΤΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ο μικρός, ο μέγας, κατά τον ποιητή, έχει ένα μοναδικό και ανεκτίμητο
θησαυρό: έναν πολιτισμό που παραμένει ζωντανός και ανανεούμενος επί χιλιάδες χρόνια, με
κορυφαία εκδήλωση την ποίηση σε όλες τις μορφές της.
3. ΕΙΠΕ σε πρόσφατη συνέντευξή του ο βραβευμένος από χθες με χρυσό φοίνικα σκηνοθέτης:
«Είμαι Έλληνας ως προς τη γλώσσα και τον πολιτισμό. Αλλά για μένα η Ελλάδα δεν είναι μια
χώρα. Είναι ένας πολιτισμός που διαπερνά τον κόσμο».