83
• Περιέχει σχόλια, παρατηρήσεις, κρίσεις, σκέψεις και, γενικά, μια προσωπική και υποκειμενική
καταγραφή των στοιχείων, τα οποία απασχολούν το άτομο που κρατά ημερολόγιο.
 Αφού διαβάσετε το κείμενο που ακολουθεί, να απαντήσετε στις ερωτήσεις που δίνονται
και να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας. α) Από ποια στοιχεία της μορφής και του περιεχομένου
του συμπεραίνουμε πως πρόκειται για ημερολόγιο; β) Τι πληροφορίες αποκομίζει ο σημερινός
αναγνώστης αυτής της σελίδας, σχετικά με τις διαστάσεις που πήραν ο θάνατος και η κηδεία του
Παλαμά στη σκλαβωμένη Αθήνα;
28 Φλεβάρη 1943
Χτες βράδυ μια είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μια είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο -
Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός. Τρέξαμε αμέσως στην οδό
Περιάνδρου. Εκεί βρήκαμε τον Άγγελο Σικελιανό αναστατωμένο κι αυτόν. Δεν
ακουόταν άχνα. Άφωνοι όλοι κοιτάζαμε το γεροντάκι να κοιμάται και περιμέναμε
ώρες ορθοί κοντά του. Τι περιμέναμε;... Ίσως τη γνώριμη λάμψη των ματιών του κάτω
από τα πυκνά χαμηλωμένα φρύδια του... Μα τίποτα πια...
Πώς η είδηση μαθεύτηκε και βούηξε όλη η Αθήνα; Πώς το νεκροταφείο σήμερα ήταν
μαύρο από τον κόσμο; Όλη η Ελλάδα ήταν εκεί. Οι Ιταλοί φρουροί είχαν μαζευτεί στις
γωνιές τους και κοίταζαν θαυμάζοντας φοβισμένοι. Το σιωπηλό αυτό πλήθος είχε ένα
μεγαλείο, που έκανε τους ξένους προσεκτικούς. Μετείχε στο θάνατο. Στριμωχτήκαμε
με κόπο μέσα στην εκκλησιά. Χιλιάδες είχαν μείνει απ’ έξω. Ο Μακαριώτατος
χοροστάτησε και αποχαιρέτησε τον νεκρό. Έπειτα μια φωνή τράνταξε τη σκεπή και
τα τοιχώματα, η φωνή του Σικελιανού:
«Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα»...
«Ηχήστε σάλπιγγες..»
Νέα παιδιά σήκωσαν το μικρό φέρετρο, μαζί μ’ αυτά και ο Σικελιανός πρώτος, και τό
’φεραν στον ήλιο και στον άπειρο λαό. Όλοι είχαμε αφήσει τα κορμιά μας πίσω και
προχωρούσαμε με τον νεκρό... Η μεγάλη στιγμή έφτασε. Το πρώτο χώμα ακούστηκε
πάνω στο ξύλο. Τότε ο Κατσίμπαλης με την πιο δυνατή απ’ όλες τις φωνές του άρχισε
τον Ύμνο: «Σε γνωρίζω από την κόψη...» και μαζί μ’ αυτόν όλοι μας. Η ελληνική γη
γαλήνεψε. Την είχαμε κερδίσει από άλλους δρόμους. Είμαστε ελεύθεροι.
[Ιωάννα Τσάτσου,
Φύλλα Κατοχής
, εκδ. Εστία, Αθήνα 1986, σσ. 78-79]
I...,73,74,75,76,77,78,79,80,81,82 84,85,86,87,88,89,90,91,92,93,...216