Page 132 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ 7

132
Πάσχα
Η Μεγάλη Εβδομάδα και η σημασία της
Ο πλούσιος εθιμικός κύκλος του Πάσχα αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου, τον
οποίο ο Ιησούς επανέφερε στη ζωή με τρόπο θαυμαστό. Ακολουθεί η Κυριακή των
Βαΐων, κατά την οποία αναπαρίσταται η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Το πιο
χαρακτηριστικό έθιμο αυτής της Κυριακής είναι ο στολισμός των εκκλησιών με βάγια,
τα οποία στη συνέχεια μοιράζονται στο εκκλησίασμα. Ο λαός τα θεωρεί μέσο κατά της
βασκανίας (μάτιασμα), γι’ αυτό και τα φυλάει στο εικονοστάσι. Συνηθίζονται, επίσης,
και τα «βαγιοχτυπήματα», όπου χτυπά ο ένας τον άλλο με βάγια για να μεταδοθεί
η δύναμη του χλωρού κλαδιού σ’ εκείνον που δέχεται το χτύπημα. Με τη Μεγάλη
Δευτέρα, η νηστεία, που έχει ξεκινήσει από τη Σαρακοστή, δηλαδή σαράντα μέρες
πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα, κορυφώνεται για να μπορούν οι πιστοί να βιώσουν το
Θείο Πάθος και το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Τη Μεγάλη Τρίτη ακούμε στις
εκκλησίες το Τροπάριο της Κασσιανής. Το «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα
γυνή…» γράφτηκε από μια βυζαντινή ποιήτρια και μοναχή και αναφέρεται στη Μαρία
τη Μαγδαληνή, μια αμαρτωλή που επανήλθε στο δρόμο του Θεού από τον ίδιο τον
Ιησού. Τη Μεγάλη Τετάρτη λαμβάνουμε το ευχέλαιο, με το οποίο μας ευλογεί ο ιερέας
και συγχωρεί τις αμαρτίες που έχουμε διαπράξει. Οι προετοιμασίες κορυφώνονται
από τη Μεγάλη Πέμπτη και μετά, με το βάψιμο των αυγών, γι’ αυτό και η μέρα αυτή
ονομάστηκε «Κοκκινοπέφτη». Όπως με τα αυγά, έτσι και τα κεριά που ανάβονται το
βράδυ που διαβάζονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια πιστεύεται ότι ξορκίζουν το κακό. Το
πένθιμο κλίμα κορυφώνεται με το Μοιρολόι της Παναγίας που ψέλνουν οι γυναίκες
ξενυχτώντας τον Εσταυρωμένο. Το Θείο Πάθος κορυφώνεται τη Μεγάλη Παρασκευή,
κατά τη διάρκεια της οποίας οι χριστιανοί δεν τρώνε ούτε λάδι. Το πρωί γίνεται η
Αποκαθήλωση και ακολουθεί η αναπαράσταση του ενταφιασμού του Χριστού στον
Επιτάφιο. Ο στολισμός του Επιταφίου γίνεται από γυναίκες που ξενυχτούν στην
εκκλησία το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης για να τον ετοιμάσουν. Το Μεγάλο Σάββατο,
η κυριότερη ασχολία είναι η ετοιμασία του «πασχάτη» ή «λαμπριώτη», του αρνιού που
προορίζεται για το πασχαλινό τραπέζι. Η μέρα της Ανάστασης ονομάζεται από το λαό
και Λαμπρή.
Ο εορτασμός του Πάσχα συνεχίζεται όλη την εβδομάδα της Διακαινησίμου, η οποία
ονομάζεται και «Ασπροβδομάδα» και οι μέρες της «Λαμπροήμερα».
Ο κύκλος του Πάσχα κλείνει την Κυριακή του Θωμά, που λέγεται και «Αντίπασχα»
ή «Απόπασχα». Τη Δευτέρα του Θωμά ο λαός την ονομάζει Αδραχτανάσταση», επειδή
όλες οι εργασίες ξαναβίσκουν τον κανονικό τους ρυθμό.
Γκέλλυ Ανδρονίκου, Τώρα μεγάλη Πασχαλιά. Τώρα καλός μας χρόνος!,
Εφημ. Καθημερινή (Ένθετο: Οι Ερευνητές πάνε παντού), 15 Απριλίου 2001.