Page 49 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ 6

49
Το σχολείο στα αρχαία χρόνια
Το σχολείο πριν από 2.500 χρόνια δεν είχε καμιά σχέση με το σημερινό. Τα πρώτα σχολικά κτίρια
εμφανίζονται γύρω στο 500 π.Χ.
Στην αρχαία Αθήνα, ταπαιδιά πήγαιναν στο σχολείο στην ηλικία των εφτά χρόνων. Ο παιδαγωγός,
ένας δούλος του σπιτιού, έπαιρνε κάθε πρωί τα παιδιά από το σπίτι για να τα πάει στο σχολείο.
Όση ώρα διαρκούσε το μάθημα, ο παιδαγωγός έμενε κι αυτός και το παρακολουθούσε. Έτσι,
όταν επέστρεφαν στο σπίτι, μπορούσε να βοηθήσει το παιδί στα μαθήματά του.
Για τα αγόρια, το πρόγραμμα άρχιζε με γυμναστική, ακολουθούσε το μάθημα της μουσικής
και της λυρικής ποίησης και τελείωνε με το μάθημα των γραμμάτων . Για το πρώτο μάθημα
δάσκαλος ήταν ο παιδοτρίβης, για το δεύτερο ο κιθαριστής και για το τρίτο ο γραμματιστής ,
που δίδασκε γραφή, ανάγνωση, αριθμητική και λογοτεχνία. Τα παιδιά κάθονταν σε σκαμνάκια
και χάραζαν με τη μυτερή άκρη της γραφίδας ξύλινες πλάκες στρωμένες με κερί ή παπύρους. Οι
δάσκαλοι κάθονταν πάνω σε θρόνους, δηλαδή σε καρέκλες με πλάτη και κυρτωμένα πόδια. Για
τα κορίτσια υπήρχε ειδικό πρόγραμμα που περιελάμβανε και το μάθημα του χορού.
Οι μαθητές ήταν υποχρεωμένοι να ετοιμάζονται στο σπίτι, κυρίως μαθαίνοντας κείμενα απέξω,
και να δίνουν εξετάσεις. Οι εξετάσεις αυτές γίνονταν δημόσια με τη μορφή αγώνων αθλητικών,
μουσικών, γραμματικών. Μεγάλη σημασία έδινε το σχολείο στη διαγωγή των μαθητών. Οι
άτακτοι και οι ανυπάκουοι μαθητές δοκίμαζαν το ραβδί ή το σανδάλι του δασκάλου. Ύστερα από
τη βασική εκπαίδευση άρχιζαν, για όσους το επιθυμούσαν, οι ειδικότερες σπουδές κυρίως στους
τομείς της ιατρικής, της νομικής, της ρητορικής και της φιλοσοφίας.
Μετά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου το σχολείο οργανώνεται πιο συστηματικά. Το σχολικό
πρόγραμμα ξεκινούσε με την παροχή μόρφωσης σε όλα τα παιδιά των πολιτών. Ακολουθούσε
η λεγόμενη εγκύκλια παιδεία, όπου οι έφηβοι παρακολουθούσαν ένα πρόγραμμα που περιείχε
αθλητισμό και μουσική, αλλά μεγαλύτερη σημασία δινόταν στα μαθηματικά, στην ανάλυση
κειμένων και στην εξοικείωση με τη ρητορική. Στα δεκαοκτώ τους χρόνια ορισμένοι νέοι
προχωρούσαν στην τρίτη βαθμίδα της εκπαίδευσης. Αυτή δεν υπήρχε σε όλες τις πόλεις. Όσοι
ήθελαν να σπουδάσουν φιλοσοφία και ρητορική έπρεπε να πάνε στην Αθήνα, στην Πέργαμο ή
στη Ρόδο, ενώ όσοι προτιμούσαν Ιατρική στην Κω ή στην Έφεσο. Μόνο η Αλεξάνδρεια πρόσφερε
σπουδές για όλες τις επιστήμες.
Ερυθρόμορφο αγγείο του 5ου αιώνα π.Χ, που απεικονίζει σκηνή από σχολείο.
(Αρχαιολογικό Μουσείο Βερολίνου)