Page 94 - ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ

94
Ç ðåñéï÷Þ ôùí ïñõ÷åßùí åß÷å êáôáêëõóôåß áðü ¼éôëáíôåñò 3, üðùò ôïõò Ýëåãáí ïé Ìðüåñò. Åßíáé Üãíùóôï ôï
ðüóïé ¸ëëçíåò Ýöôáóáí óôçí ðåñéï÷Þ ôùí ïñõ÷åßùí ðñéí áðü ôïí ðüëåìï ôùí Ìðüåñò (1899-1902). ÏðùóäÞðïôå
ìåñéêïß èá Þñèáí åäþ ôçí åðï÷Þ ðïõ åñãÜæïíôáí óôï óéäçñüäñïìï ðïõ Ýíùóå ôï Ôñáíóâááë ìå ôï ÊÝéð ôï 1896.
Åßíáé ðéèáíüí êÜðïéïé ¸ëëçíåò íá âñÝèçêáí óôï óôñáôüðåäï ôùí Ìðüåñò êáé íá ðïëÝìçóáí åíáíôßïí ôùí
Âñåôáíþí.4 Ìéá ðåñßðôùóç åßíáé ôïõ ÃéÜííç Êþóôá áðü ôï ÷ùñéü ÖéëéÜôåò Èåóðñùôßáò. Áõôüò Ýöôáóå óôç Íüôéá
ÁöñéêÞ ôï 1899, Ý÷ïíôáò ðåñÜóåé ðñþôá áðü ôçí Áßãõðôï, ôç ÆáíæéâÜñç êáé ôçí Ôáíãêáíßêá. ÐïëÝìçóå óôï ðëåõñü
ôùí Ìðüåñò åíáíôßïí ôùí Âñåôáíþí, áé÷ìáëùôßóôçêå êáé åîïñßóôçêå óôçí ÊåûëÜíç. ÅðÝóôñåøå óôç Íüôéá ÁöñéêÞ
ôï 1902 êáé åãêáôáóôÜèçêå óôçí ðüëç ÓôÝëåíìðïó÷, üðïõ Üíïéîå êáöåíåßï.5
ÌåôÜ ôç íßêç ôùí Âñåôáíþí êáé ôçí ðñïóÜñôçóç ôùí ôåóóÜñùí êñáôéäßùí ôùí Ìðüåñò óôç âñåôáíéêÞ
áðïéêßá, ðïëëïß ¸ëëçíåò âñÞêáí äïõëåéÜ óôá ïñõ÷åßá. Ïé óõíèÞêåò æùÞò êáé åñãáóßáò ôïõò ðåñéãñÜöïíôáé
áðü ôïí Å.Á. ÌÜíôæáñç.6 Ï ßäéïò ðåñéãñÜöåé ôéò ðåñéðôþóåéò ÅëëÞíùí ðïõ åñãÜóôçêáí óôïõò óéäçñïäñüìïõò
ôïõ ÊÝéð êáé ôïõ ÔñÜíóâááë ôéò äýï ðñþôåò äåêáåôßåò ôïõ 20ïý áéþíá êáé óå åñãïóôÜóéá ôóéãÜñùí óôï ÊÝéð
ÔÜïõí ôçí ßäéá åðï÷Þ.7 Ôï ÔñÜíóâááë Ýãéíå ôï åðßêåíôñï ôçò ïéêïíïìéêÞò äñáóôçñéüôçôáò ôçò ÷þñáò êáé ôï
Ãéï÷Üíåóìðïõñãê ç ìåãáëýôåñç êáé ðéï óçìáíôéêÞ ðüëç. Áíáðüöåõêôá, ïé ðåñéóóüôåñïé ¸ëëçíåò
åãêáôáóôÜèçêáí åêåß. Ç åðßóçìç áðïãñáöÞ ôïõ 1926 êáôáãñÜöåé 712 ¸ëëçíåò óôï ÔñÜíóâááë êáé 242 óôï
ÊÝéð. ÐÝíôå ÷ñüíéá áñãüôåñá, ï Ðá÷ôéêüò õðïëüãéóå óå «1.000 ðåñßðïõ» ôïõò ¸ëëçíåò ôïõ Ãéï÷Üíåóìðïõñãê,
üðïõ ç åëëçíéêÞ êïéíüôçôá åß÷å éäñõèåß ôï 1908. Åêåß êõêëïöïñïýóå áðü ôï 1916 ç åâäïìáäéáßá åöçìåñßäá
ÍÝá ÅëëÜò ôïõ Êýðñéïõ Ã.Ê. ÍéêïëáÀäç. 8
Ç ìåôáíÜóôåõóç áðü ôçí ÅëëÜäá êáé ôçí Êýðñï ðñïò ôç Íüôéá ÁöñéêÞ ðáñïõóßáóå óôáèåñÞ áíïäéêÞ ôÜóç áðü ôç
äåêáåôßá ôïõ 1920. Ïé Êýðñéïé, ìÜëéóôá, ùò õðÞêïïé ôçò ÂñåôáíéêÞò Áõôïêñáôïñßáò, åß÷áí åëåýèåñç åßóïäï óôç
Íüôéá ÁöñéêÞ. ¸íá Ýããñáöï ôçò êõðñéáêÞò êïéíüôçôáò ðïõ óõíôÜ÷ôçêå ôïí ÌÜñôéï ôïõ 1948 áíáöÝñåé üôé óôç
÷þñá áõôÞ æïýóáí ôüôå 5.000 Åëëçíïêýðñéïé.9 Åðßóçò, åãêáôáóôÜèçêáí åêåß êáé áñêåôïß Ôïõñêïêýðñéïé. Ï áñéèìüò
ôùí ïìïãåíþí áõîÞèçêå óçìáíôéêÜ ìåôÜ ôïí Â’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï. Ôï 1946 93 Üôïìá áðü ôçí ÅëëÜäá åéóÞëèáí
óôç Íüôéá ÁöñéêÞ, åíþ ôï 1947 ï áñéèìüò ôùí ÅëëÞíùí ìåôáíáóôþí Þôáí 228.10 ÓõíïëéêÜ ôçí ðåíôáåôßá 1949-1954
Ýöõãáí áðü ôçí ÅëëÜäá ãéá ôç Íüôéá ÁöñéêÞ 1.027 Üôïìá. Ôï óýíïëï ôùí ìåëþí ôçò åëëçíéêÞò ðáñïéêßáò ôçí
åðï÷Þ åêåßíç åßíáé áäýíáôïí íá õðïëïãéóôåß äéüôé ôá åðßóçìá óôïé÷åßá áíáöÝñïõí ìüíï ôïí áñéèìü ôùí ÅëëÞíùí
õðçêüùí Þ áõôþí ðïõ åß÷áí ãåííçèåß óôçí ÅëëÜäá.
Ðáñ’ üëç ôç äõíáìéêüôçôá êáé åõñýôçôá ôçò íïôéïáöñéêáíéêÞò ïéêïíïìßáò, ï ñüëïò ôùí ÅëëÞíùí ôçí ðñþôç
ðåíôçêïíôáåôßá ôïõ 20ïý áéþíá ðáñÝìåéíå óôáèåñÜ ðåñéïñéóìÝíïò óôï ìéêñåìðüñéï. ÅéäéêÜ, ïé ¸ëëçíåò
áó÷ïëÞèçêáí ìå Ýíá éäéüññõèìï åßäïò åðé÷åßñçóçò, ôá “Cafe” Þ “Tea rooms”. Áõôïý ôïõ åßäïõò ôá êáôáóôÞìáôá,
åêôüò ôïõ üôé óÝñâéñáí êáöÝ, ôóÜé êáé áíáøõêôéêÜ, üðùò äçëþíåé êáé ôï üíïìá ôïõò, óõíäýáæáí ôï ìðáêÜëéêï ìå
ôï ðåñßðôåñï. Ï óõíäõáóìüò áõôüò ôïõò åðÝôñåðå êáôÜ ôï íüìï íá ìÝíïõí áíïé÷ôÜ ðÝñá áðü ôéò åñãÜóéìåò þñåò,
áêüìç êáé ôéò ÊõñéáêÝò. Ìå ôÝôïéï ùñÜñéï, ï êáôáóôçìáôÜñ÷çò ìåãéóôïðïéïýóå ôïí áñéèìü ôùí óõíáëëáãþí êáé
ôï óõíïëéêü êÝñäïò, ìáêñéÜ, âÝâáéá, áðü ôï óðßôé êáé ôçí ïéêïãÝíåéá ôïõ.
Ôá “Cafe” êáé ôá “Tea rooms” åîõðçñåôïýóáí ôá ìÝëç üëùí ôùí öõëþí ðïõ æïýóáí óôç Íüôéá ÁöñéêÞ.
Ëåéôïõñãïýóáí, üìùò, óýìöùíá ìå ôïõò êáíüíåò ôïõ ñáôóéóôéêïý óõóôÞìáôïò áðáñô÷Üéíô. Åíþ ïé ëåõêïß
÷ñçóéìïðïéïýóáí ôçí êýñéá åßóïäï êáé áßèïõóá ôïõ êáôáóôÞìáôïò, ïé ìáýñïé óåñâßñïíôáí óôï ðßóù ìÝñïò êáé
óõ÷íÜ ìÝóù åíüò ðáñáèýñïõ. ÖõóéêÜ, ïé ¸ëëçíåò åíóôåñíßóôçêáí ôç ñáôóéóôéêÞ íïïôñïðßá ôùí ëåõêþí, êõñßùò
äéüôé ôïõò åðÝôñåðå íá áéóèÜíïíôáé áíþôåñïé áðü ôïõò ìáýñïõò, ìå ôïõò ïðïßïõò åß÷áí êáèçìåñéíÞ åðáöÞ. ¼ìùò